Osoba z wąską specjalizacją w zakresie leczenia problemów psychicznych i psychosomatycznych, która uzyskała magisterium studiów wyższych i dodatkowo ukończył całościowe, czteroletnie szkolenie w zakresie psychoterapii w jednej z wielu szkół psychoterapii (na świecie czy w Europie) spełniającej wymagania m.in. Polskiej Rady Psychoterapii i/lub European Association for Psychotherapy. Aby zostać psychoterapeutą i pracować w tym odrębnym, względnie młodym zawodzie, wymaga się specyficznego, wieloletniego przygotowania teoretycznego i praktycznego obejmującego co najmniej 1200 godzin. W Polsce psychoterapeuta jest członkiem jednego z dwudziestu towarzystw psychoterapeutycznych zrzeszonych w Polskiej Radzie Psychoterapii. Każdy psychoterapeuta by zostać wykwalifikowanym specjalistą musi także przejść własną psychoterapię. Jego praca polega na prowadzeniu terapii (indywidualnej, grupowej, rodzinnej, długo lub krótkoterminowej). W Polsce i na świecie istnieje wiele szkół psychoterapii o różnych modalnościach (m.in. poznawczo – behawioralna, analityczna, systemowa, psychoanalityczna, integratywna, psychodynamiczna, humanistyczna, Gestalt, egzystencjalna). Ocenia się, że obecnie istnieje i jest praktykowanych co najmniej 200 kierunków psychoterapii, które różnią się od siebie podejściem np. w zakresie psychopatologii, stosowanych technik, relacji między pacjentem a terapeutą, formą przebiegu samej sesji czy nazewnictwem zachodzących mechanizmów.
Warto wiedzieć, że psychoterapia jest bardziej efektywna niż wiele procedur medycznych, równie lub bardziej skuteczna niż farmakoterapia, a psychoterapie są równie efektywne, różnice w skuteczności czynią jedynie terapeuci. Każdy terapeuta sam wybiera sobie model psychoterapii i czerpie z tego podejścia, a podejście to zwykle jest dostosowane do osobowości psychoterapeuty. Psychoterapia jest zawodem opartym na tworzeniu relacji i więzi, doświadczenie więzi terapeuty z mentorami kształtuje osobowość terapeuty. Najczęściej osiągnięcie poziomu samoświadomości terapeuty wymaga ok. 7 lat ustawicznego kształcenia.
Do terapeuty warto zwrócić się w sytuacji gdy cierpimy z rożnych powodów m.in. kiedy doświadczamy: lęku, objawów depresji, nerwic, zaburzeń odżywiania, problemów ze snem, zachowań obsesyjno – kompulsywnych, uzależnień, objawów psychosomatycznych, kryzysów życiowych, nasilonych konfliktów wewnętrznych, strat, żałoby, trudności w nawiązaniu harmonijnych relacji partnerskich, małżeńskich, problemów z tożsamością, samotności, problemów z wychowywaniem dzieci, silnego stresu, kłopotów w pracy i wielu innych.